ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΕΥΡΩΛΕΞΙΚΟ
Σύνταξη Γιάννη Παπαδημητρίου**
(με ανάθεση του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Ελλάδα)
Ένα από τα σοβαρά επικοινωνιακά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σχετικές υπηρεσίες των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε όλες μάλιστα τις επίσημες γλώσσες, είναι η αφομοίωση και η κατανόηση των όρων και των νεολογισμών, που μοιραία δημιουργούνται σε κάθε νέα οργανωτική και διοικητική δομή, από το κοινό στο οποίο απευθύνονται.
Είναι φυσικό. Δεν είναι εύκολο για τον καθένα που δεν εμπλέκεται άμεσα ή που δεν έχει μυηθεί στα “ευρωπαϊκά μυστήρια” να γνωρίζει όλους τους όρους που χρησιμοποιούνται στο καθημερινό ευρωπαϊκό λεξιλόγιο.
Για τον λόγο αυτό, εδώ και αρκετά χρόνια, σε διάφορα πληροφοριακά φυλλάδια που εκδίδουν τα θεσμικά όργανα της Ένωσης συμπεριλαμβάνεται στο τέλος τους και ένα σύντομο γλωσσάρι με όρους της ευρωπαϊκής “αργκό” προκειμένου ο αναγνώστης να καταφεύγει σε αυτό σε περίπτωση που δεν γνωρίζει, ας πούμε, τι είναι το ΚΟΡΕΠΕΡ ή η αρχή της επικουρικότητας.
Κανένα από τα γλωσσάρια αυτά δεν είναι πλήρες. Ούτε και το ανά χείρας. Ωστόσο, θεωρούμε ότι το “Μικρό ευρωλεξικό”, τη σύνταξη του οποίου αναθέσαμε στον Γιάννη Παπαδημητρίου, με τους 104 όρους του και τις 20 σημαντικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, μπορεί να διαβαστεί ως έχει και να εισαγάγει τον αναγνώστη, βαθύτερα από άλλα γλωσσάρια, στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Γραφείο για την Ελλάδα
Αιτιολογημένη γνώμη Νομικό μέτρο που λαμβάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέναντι σε ένα κράτος μέλος που παραβιάζει το κοινοτικό δίκαιο. Είναι το τελευταίο βήμα πριν από την παραπομπή του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Η Επιτροπή εκθέτει αναλυτικά τα νομικά επιχειρήματα και δίνει προθεσμία στην εγκαλούμενη χώρα για να λάβει μέτρα.
Απαλλαγή Πολιτικός έλεγχος του Κοινοβουλίου επί της Επιτροπής για την ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού. ΄Οταν λέμε ότι «το Κοινοβούλιο απαλλάσσει την Επιτροπή», εννοούμε ότι δεν έχει εντοπίσει περίπτωση κακοδιαχείρισης ή παρατυπίας κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Η άρνηση του Κοινοβουλίου να απαλλάξει το 1998 την Επιτροπή προκάλεσε την παραίτησή της.
Απόφαση Νομική πράξη με συγκεκριμένο αποδέκτη. Εκδίδεται κατά κύριο λόγο από την Επιτροπή. Παράδειγμα: μπορεί να αφορά ένα πρόστιμο σε ιδιωτική επιχείρηση, η οποία έχει παραβιάσει την κοινοτική νομοθεσία περί ανταγωνισμού. Η απόφαση δεν έχει γενική ισχύ. Δεσμεύει μόνο εκείνον στον οποίο απευθύνεται.
Αρχή της αλληλεγγύης Αμοιβαία υποχρέωση συμπαράστασης μεταξύ των κρατών μελών. Κατοχυρώνεται στο προοίμιο της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Αντίστοιχη υποχρέωση έχει η κάθε χώρα ξεχωριστά προς την Κοινότητα (αλλά και το αντίστροφο).
Αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης Προϊόντα που παρασκευάζονται και διακινούνται ελεύθερα σε ένα κράτος μέλος, κυκλοφορούν εξίσου ελεύθερα σε όλη την Ε.Ε. Τίτλοι σπουδών και επαγγελματικά προσόντα αναγνωρίζονται αμοιβαίως. Η «αμοιβαία αναγνώριση» έχει το πλεονέκτημα ότι είναι λιγότερο γραφειοκρατική από την ψήφιση οδηγιών που θα επέβαλαν «εκ των άνω» την εναρμόνιση των εθνικών διατάξεων.
Αρχή της αναλογικότητας Καμία δράση της Ένωσης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων που θέτουν οι Συνθήκες.
Αρχή της αποτελεσματικότητας (effet utile) Τα κράτη μέλη ερμηνεύουν το κοινοτικό δίκαιο με τέτοιον τρόπο, ώστε να διασφαλίζουν το πρακτικό του αποτέλεσμα. Παράδειγμα: Κατοχυρώνεται η ελεύθερη κυκλοφορία των «εργαζόμενων», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ένας άνεργος χάνει το δικαίωμα να κυκλοφορεί ελεύθερα στην Ε.Ε., μόνο και μόνο επειδή δεν εργάζεται. Με βάση την αρχή της αποτελεσματικότητας μπορεί και αυτός να εγκατασταθεί σε ένα άλλο κράτος μέλος για να αναζητήσει εργασία.
Αρχή της επικουρικότητας Κατοχυρώνεται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Η Κοινότητα αναλαμβάνει δράση «επικουρικά», δηλαδή μόνο αν οι στόχοι κάποιας δράσης δύνανται να επιτευχθούν καλύτερα από την Ένωση. Η αρχή της επικουρικότητας δεν ισχύει σε θέματα αποκλειστικής αρμοδιότητας της Ε.Ε.
Αρχή της κοινοτικής προτίμησης Έχει πολιτικό και όχι νομικό περιεχόμενο. Σημαίνει μόνον ότι οι παραγωγοί της Ένωσης πρέπει να έχουν ευνοϊκότερη μεταχείριση από αυτούς των τρίτων χωρών. Δεν απαγορεύει όμως την εισαγωγή προϊόντων από τρίτες χώρες εις βάρος των κοινοτικών. Τα προϊόντα αυτά υπόκεινται εξάλλου σε δασμούς.
Αρχή της μη διάκρισης Θεμελιώδης αρχή του ευρωπαϊκού δικαίου: απαγορεύεται κάθε διάκριση, άμεση ή έμμεση, με βάση την ιθαγένεια. Σε κάθε κράτος μέλος, η «μη διάκριση» των αλλοδαπών σημαίνει «ίση μεταχείριση» με τους ημεδαπούς σε θέματα ιδιοκτησίας, φορολόγησης, επαγγελματικής κατάρτισης κ.α.
«Βασικές ελευθερίες» Ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Κατοχυρώνονται με έμφαση στις Συνθήκες και προστατεύονται με αυστηρότητα από το Δικαστήριο. Είναι το θεμέλιο της «ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς», γι’ αυτό αποκαλούνται και θεμελιώδεις ελευθερίες (Grundfreiheiten).
Βέτο Το δικαίωμα ενός κράτους μέλους να μπλοκάρει τη λήψη απόφασης που θίγει τα ζωτικά εθνικά της συμφέροντα. Ισχύει μόνο για αποφάσεις που λαμβάνονται με ομοφωνία.
Βίζα Σένγκεν Ταξιδιωτικό έγγραφο εισόδου για αλλοδαπούς από χώρες εκτός Ε.Ε. Εκδίδεται από μία χώρα της «ζώνης Σένγκεν», αλλά ισχύει για τρεις μήνες σε όλες τις χώρες Σένγκεν. Βοηθά την Ε.Ε. στην καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης.
Γενικός Εισαγγελέας Ανεξάρτητος δικαστικός λειτουργός στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Εισηγείται αποφάσεις ή απαντήσεις σε προδικαστικά ερωτήματα. Η πρότασή του δεν είναι δεσμευτική, αλλά στην πράξη γίνεται αποδεκτή στο 80% των υποθέσεων.
Γιούρογκρουπ (Eurogrοup) Σύνοδος των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών της Ευρωζώνης. Συγκαλείται την παραμονή του Συμβουλίου Οικονομίας (Ecofin) όλων των κρατών μελών. Συντονίζει την οικονομική πολιτική στην Ευρωζώνη, αλλά δεν είναι επίσημο όργανο της Ε.Ε. Τον Οκτώβριο του 2008 η γαλλική προεδρία συγκάλεσε για πρώτη φορά Σύνοδο Κορυφής του Eurogroup με στόχο την αντιμετώπιση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Γιουροκόρπς (Eurocorps) Ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη 50.000 ανδρών. Ιδρύθηκε από τη Γαλλία και τη Γερμανία το 1995. Μπορεί να συμμετάσχει σε όλες τις αποστολές του ΝΑΤΟ και της Δυτικοευρωπαϊκής ΄Ενωσης.
Γιουροπόλ (Europol) Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία με έδρα τη Χάγη. Συντονίζει τη συνεργασία των εθνικών αστυνομικών αρχών για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της εγκληματικότητας. Συνεργάζεται με τη Γιουροτζάστ. Δεν είναι όργανο της Ε.Ε., αλλά αυτόνομος διεθνής οργανισμός.
Γιουροτζάστ (Eurojust) Ευρωπαϊκή Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας με έδρα τη Χάγη. Ιδρύθηκε το 2002 και συντονίζει την πανευρωπαϊκή συνεργασία των εθνικών εισαγγελικών αρχών για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος.
Γροιλανδία Μοναδική στα χρονικά περίπτωση αποχώρησης από την ενιαία Ευρώπη. Η Γροιλανδία εντάχθηκε το 1973 στην τότε ΕΟΚ ως περιφέρεια της Δανίας. Το 1982 ο πληθυσμός της ζήτησε, σε δημοψήφισμα, την αποχώρηση από την ΕΟΚ. Η Γροιλανδία αποχώρησε, αλλά διατηρεί εμπορικές σχέσεις με τη σημερινή Ε.Ε.
«Δεσπόζουσα θέση» Μία επιχείρηση έχει δεσπόζουσα θέση στην ευρωπαϊκή αγορά, εάν π.χ. διαθέτει πολύ μεγάλο μερίδιο αγοράς ή προνομιακή πρόσβαση σε πρώτες ύλες. Η κατάχρηση «δεσπόζουσας θέσης» παραβιάζει τη νομοθεσία περί ανταγωνισμού και τιμωρείται με πρόστιμο από την Κομισιόν ή από την εθνική Αρχή Ανταγωνισμού.
Διαβούλευση Νομοθετική διαδικασία, στην οποία το Συμβούλιο αποφασίζει μετά από πρόταση της Επιτροπής και απλή διαβούλευση με το Κοινοβούλιο. Είναι η παλαιότερη μορφή νομοθετικής διαδικασίας, από την εποχή που το Κοινοβούλιο δεν είχε ακόμα ουσιαστικές αρμοδιότητες. Σήμερα αποτελεί πλέον εξαίρεση.
Διαγνωστικός έλεγχος (health check) Αξιολόγηση της αγροτικής πολιτικής μετά την τελευταία μεταρρύθμιση του 2003, με στόχο τη διατύπωση προτάσεων για νέες αλλαγές μετά το 2013. Ο «διαγνωστικός έλεγχος» φέρνει τον αγρότη πιο κοντά στην ελεύθερη αγορά λαμβάνοντας υπόψη επίκαιρες εξελίξεις, όπως π.χ. την ανάγκη μεγαλύτερης παραγωγής λόγω αυξημένης διεθνούς ζήτησης για τρόφιμα.
Διαδικασία της Βαρκελώνης Πολιτική συνεργασίας της Ε.Ε. με τις χώρες της νότιας λεκάνης της Μεσογείου. ΄Εχει ως βασικούς άξονες τον πολιτικό διάλογο, την οικονομική ενίσχυση μέσω του προγράμματος MEDA και τη δημιουργία ζώνης ελεύθερων συναλλαγών μέχρι το 2010. ΄Αρχισε το 1995 με τη Διακήρυξη της Βαρκελώνης και οδήγησε στην ίδρυση της «΄Ενωσης για τη Μεσόγειο» το 2008.
Διαδικασία της Μπολόνιας Πολιτική εναρμόνισης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη δημιουργία ενός ενιαίου χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ε.Ε. έως το 2010. ΄Αρχισε το 1999 με τη Διακήρυξη της Μπολόνιας. Προβλέπει ενιαίους τίτλους σπουδών (προπτυχιακός, μεταπτυχιακός, διδακτορικός), μεγαλύτερη κινητικότητα για φοιτητές και διδάσκοντες, καθώς και ποιοτική αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών.
Διαρθρωτικά ταμεία Εργαλεία χρηματοδότησης για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες της Ε.Ε. Πρόκειται κυρίως για το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Κοινωνικό Ταμείο. Στην περιόδο 2007-2013 διαθέτουν κεφάλαια ύψους 278 δις €. Για την άντλησή τους απαιτείται συγχρηματοδότηση από εθνικούς πόρους.
Διευρωπαϊκά δίκτυα Μεγάλα έργα υποδομής που «δικτυώνουν» την ενιαία Ευρώπη και συγχρηματοδοτούνται από κοινοτικά κονδύλια. Πρόκειται κυρίως για οδικούς και σιδηροδρομικούς άξονες, δίκτυα ενέργειας και τηλεπικοινωνιών.
Δικαίωμα αναφοράς Κάθε πολίτης στην Ε.Ε. μπορεί να υποβάλει αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για ένα θέμα που εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Ένωσης και τον αφορά άμεσα. Εξετάζεται από την Επιτροπή Αναφορών, η οποία, αφού την εγκρίνει, ζητεί από την Επιτροπή να διεξαγάγει έρευνα. Αν το θέμα αφορά κακοδιοίκηση εκ μέρους των κοινοτικών οργάνων ζητεί την παρέμβαση του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή.
Δικαίωμα πρωτοβουλίας Η αρμοδιότητα για την υποβολή προτάσεων νόμου και την εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας. Αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο της Επιτροπής σε όλες τις κοινοτικές δράσεις.
Έκθεση πρωτοβουλίας Την εκπονεί ένας ευρωβουλευτής και την υποβάλλει στην Ολομέλεια, χωρίς να έχει προηγηθεί η απαραίτητη για κάθε νομική πράξη «αίτηση γνωμοδότησης» του Κοινοβουλίου εκ μέρους του Συμβουλίου. Μία έκθεση πρωτοβουλίας, εγκρινόμενη από την Ολομέλεια, δεν οδηγεί στη λήψη μέτρων, αλλά αποτελεί έκφραση πολιτικής βούλησης που επηρεάζει έμμεσα τη νομοθετική διαδικασία.
Εναρμονισμένη πρακτική Αθέμιτη συμπεριφορά επιχειρήσεων, μετά από άτυπη μεταξύ τους συμφωνία, για να περιορίσουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό στην ευρωπαϊκή αγορά με την εφαρμογή π.χ. της ίδιας πολιτικής τιμών (καρτέλ). Απαγορεύεται από το κοινοτικό δίκαιο, αλλά δεν είναι πάντα εύκολο να αποδειχθεί στην πράξη.
Ενισχυμένη συνεργασία Η δυνατότητα που έχει ένας ορισμένος αριθμός κρατών μελών να επιταχύνουν την ενοποίηση και να συνεργαστούν σε τομείς στους οποίους οι άλλες χώρες δεν θέλουν ακόμα να προχωρήσουν. Πολλοί φοβούνται ότι αυτή η τακτική οδηγεί σε μία «Ευρώπη πολλών ταχυτήτων». ΄Αλλοι τη θεωρούν απαραίτητη, με δεδομένη τη δυσκολία ομοφωνίας στην Ε.Ε. των «27», αλλά και τη θετική εμπειρία από τα πρώτα δείγματα ενισχυμένης συνεργασίας όπως ήταν η καθιέρωση του ευρώ.
Ενιαία ενίσχυση Επιδότηση προς τον αγρότη, η οποία, σύμφωνα με τη νέα αγροτική πολιτική, θα δίδεται μέχρι το 2013 ως άμεση πληρωμή, αποσυνδεόμενη από την παραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι ο αγρότης θα ενισχύεται ανεξάρτητα του πόσο παράγει. Εκλείπει συνεπώς το κίνητρο για υπερπαραγωγή. Επιπλέον, έχοντας εξασφαλίσει ένα ελάχιστο εισόδημα, ο αγρότης θα μπορεί να αφοσιωθεί απερίσπαστος σε νέες καλλιέργειες ή μεθόδους παραγωγής που θα διασφαλίσουν το εισόδημά του στο μέλλον.
«Εξυπακουόμενες αρμοδιότητες» Η Ε.Ε. δεν έχει μόνο τις αρμοδιότητες που αναφέρει η Συνθήκη, αλλά και επιπλέον αρμοδιότητες που «εξυπακούονται». Παράδειγμα: αν η Επιτροπή είναι αρμόδια για την εμπορική πολιτική, τότε προφανώς μπορεί να συνάψει εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες, παρότι αυτό δεν αναφέρεται ρητώς στη Συνθήκη.
Επιτροπή Περιφερειών Συμβουλευτικό όργανο με έδρα τις Βρυξέλλες. Αποτελείται από αιρετά μέλη των τοπικών αυτοδιοικήσεων. Ιδρύθηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και γνωμοδοτεί, εκφράζοντας τα συμφέροντα των περιφερειών σε νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής. Μπορεί να γνωμοδοτεί και με δική της πρωτοβουλία.
«Επιτροπολογία» (Comitologie) Συνήθης πρακτική για την επιτάχυνση της νομοθετικής διαδικασίας: το Συμβούλιο εκχωρεί προσωρινά νομοθετικές αρμοδιότητες σε επιτροπές (comités), οι οποίες αποτελούνται από εμπειρογνώμονες των κρατών μελών που συνεδριάζουν υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σήμερα δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο της «επιτροπολογίας» περισσότερες από 200 επιτροπές.
«Εποικοδομητική αποχή» Αυτοεξαίρεση μίας χώρας- μέλους από κοινή απόφαση των «27» η οποία ωστόσο θεωρείται ότι έχει ληφθεί ομόφωνα. Και αυτό γιατί όποιος «απέχει εποικοδομητικά» διαχωρίζει μεν τη θέση του, αλλά δεν ανατρέπει την απόφαση όπως θα γινόταν αν την καταψήφιζε. Η διαδικασία αυτή καθιερώθηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και προκαλεί «ρωγμές» στον κανόνα της ομοφωνίας που απαιτείται κυρίως σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.
΄Ερασμος (Erasmus) Πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών που πήρε το όνομά του από τον Ολλανδό ουμανιστή Erasmus van Rotterdam. Δίνει στους φοιτητές τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν μέρος των σπουδών τους σε ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο της επιλογής τους. Προσφέρει και μικρή οικονομική υποστήριξη.
«Ευελιξασφάλεια» (Flexicurity) Πολιτική που στοχεύει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Συνδυάζει τις ευέλικτες εργασιακές σχέσεις με τον σεβασμό των εργασιακών δικαιωμάτων. Η «ευελιξασφάλεια» θεωρείται επιτυχημένη πολιτική αφού η Ολλανδία και η Δανία μείωσαν την ανεργία με ευέλικτα μοντέλα εργασιακών σχέσεων. Προβάλλεται ως παράδειγμα προς μίμηση στο πλαίσιο της «μεθόδου ανοιχτού συντονισμού», χωρίς να επιβάλλεται δια νόμου.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Commission) Η «κυβέρνηση» της Ε.Ε. Θεωρείται η κινητήρια δύναμη της ενοποίησης καθώς έχει την εξουσία να προτείνει την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Εκπροσωπεί το υπερεθνικό, κοινοτικό συμφέρον, σε αντίθεση με το Συμβούλιο που εκφράζει τα συμφέροντα των κρατών-μελών. Έχει 27 μέλη με τον Πρόεδρό της. Η Συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπει μείωση των Επιτρόπων από το 2014.
«Ευρωπαϊκή εταιρεία» (Societas Europea) Νέο σχήμα για επιχειρήσεις που θέλουν να δραστηριοποιηθούν σε περισσότερες χώρες-μέλη, χωρίς να ιδρύσουν ξεχωριστές θυγατρικές εταιρείες. Απαιτεί ελάχιστο ιδρυτικό κεφάλαιο 120.000 €.
Ευρωπαϊκή ιθαγένεια Ιδιότητα του «πολίτη της Ε.Ε.» Δεν υποκαθιστά, αλλά συμπληρώνει την εθνική ιθαγένεια. Ωστόσο θεμελιώνει και νέα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα προσφυγής στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή καθώς και το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις ευρωπαϊκές και δημοτικές εκλογές σε όλη την Ε.Ε. Παράδειγμα: ένας ΄Ελληνας πολίτης που διαμένει στη Γερμανία μπορεί, αν θέλει, να ψηφίσει στις ευρωεκλογές ένα γερμανικό κόμμα ή να συμμετάσχει στο ψηφοδέλτιό του.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα Ανεξάρτητο θεσμικό όργανο με έδρα τη Φραγκφούρτη. Αποστολή της Τράπεζας είναι ο έλεγχος της προσφοράς χρήματος και συνεπώς του πληθωρισμού, κυρίως μέσω της πολιτικής επιτοκίων. Ο συντονισμός της οικονομικής πολιτικής παραμένει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών.
Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή Συμβουλευτικό όργανο με έδρα τις Βρυξέλλες. Αποτελείται από 344 εκπροσώπους κοινωνικο-οικονομικών φορέων. Ιδρύθηκε με τη Συνθήκη του ΄Αμστερνταμ. Εκφράζει κλαδικά αιτήματα, γνωμοδοτώντας σε θέματα εσωτερικής αγοράς, προστασίας του καταναλωτή, υγείας κ.α.
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιοδοτικό όργανο της Ε.Ε. με έδρα το Λουξεμβούργο. Φροντίζει για την ενιαία ερμηνεία και εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου. Εκτός από την Επιτροπή, πολλοί χαρακτηρίζουν και το Δικαστήριο «κινητήρια δύναμη της ευρωπαϊκής ενοποίησης», γιατί οι αποφάσεις του ανοίγουν νέους δρόμους για την ερμηνεία του δικαίου και την προστασία του ευρωπαίου πολίτη.
Ευρωπαϊκό Διπλωματικό Σώμα (ή «Εξωτερική Υπηρεσία» της Ε.Ε. Υπό ίδρυση διπλωματική υπηρεσία της Ε.Ε. Προβλέπεται από τη Συνθήκη της Λισαβόνας και υπάγεται στον «Υπουργό Εξωτερικών» της Ε.Ε. Αποστολή της είναι να εφαρμόσει την κοινή εξωτερική πολιτική της ΄Ενωσης.
Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο Ελεγκτικό όργανο με έδρα το Λουξεμβούργο. Επιβλέπει τη νομιμότητα και την κανονικότητα των εσόδων και των δαπανών του κοινοτικού προϋπολογισμού. Ελέγχει τα κοινοτικά όργανα και τους ιδιώτες που έχουν λάβει κοινοτικά κονδύλια, αλλά δεν είναι δικαστήριο. Το μεγαλύτερο μέσο πίεσης που διαθέτει είναι η δημοσίευση των παρατυπιών.
Ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης Διαδικασία που διέπει την έκδοση υπόπτων στην Ε.Ε. από το 2004. Η έκδοση επιτρέπεται ακόμη και για συμπεριφορές που δεν θεωρούνται ποινικό αδίκημα σε όλα τα κράτη μέλη, π.χ. την εγκληματικότητα στο διαδίκτυο.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Νομοθετικό όργανο της Ε.Ε. και φωνή των Ευρωπαίων πολιτών με έδρα το Στρασβούργο. Σήμερα αποτελείται από 785 ευρωβουλευτές οι οποίοι εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες. Η Συνθήκη της Λισαβόνας μειώνει τον αριθμό τωνευρωβουλευτών στους 751, αλλά ενισχύει σημαντικά τις αρμοδιότητές τους.
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Χρηματοδοτεί επενδύσεις σε επαγγελματική κατάρτιση και υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα με στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας. Ιδρύθηκε το 1957 και είναι το παλαιότερο διαρθρωτικό ταμείο της Ε.Ε. Στην Ελλάδα υποστηρίζει προγράμματα όπως το «Παιδεία και δια βίου μάθηση»
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κύριο πολιτικό όργανο της Ε.Ε. Αποτελείται από τους ηγέτες όλων των κρατών μελών και τον Πρόεδρο της Επιτροπής. Συνεδριάζει τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο για να καθορίσει τους γενικούς πολιτικούς προσανατολισμούς της ΄Ενωσης και να λάβει θέση σε μεγάλα διεθνή ζητήματα.
Ευρωπαϊκό Σύνταγμα Συνθήκη που θα αποτελούσε σταθμό στην ιστορία της Ενωμένης Ευρώπης. Προέβλεπε σημαντικές μεταρρυθμίσεις και απλοποιήσεις στο κοινοτικό δίκαιο και την κατάργηση των Συνθηκών. Υπεγράφη το 2004, αλλά η απόρριψή του με δημοψηφίσματα στη Γαλλία και την Ολλανδία ανάγκασε την Ε.Ε. να το εγκαταλείψει. Πολλά στοιχεία του έχουν ενσωματωθεί στη Συνθήκη της Λισαβόνας.
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Από το 1975 χρηματοδοτεί έργα υποδομής (προγράμματα Interreg, Urban κ.α.) σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες της Ε.Ε. με στόχο τη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων. Η απορρόφηση των κονδυλίων προϋποθέτει συγχρηματοδότηση από εθνικούς πόρους.
Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής Ο Ευρωπαίος «Συνήγορος του Πολίτη» με έδρα το Στρασβούργο. Εξετάζει καταγγελίες για κακοδιοίκηση από όργανα της Ε.Ε. Δεν επιβάλλει κυρώσεις, αλλά επιδιώκει φιλικό διακανονισμό. Δεν είναι αρμόδιος για καταγγελίες εναντίον κυβερνήσεων, τοπικών αρχών ή ιδιωτικών επιχειρήσεων.
«Θεματοφύλακας των Συνθηκών» Είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που παρακολουθεί την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου στα κράτη μέλη. Εάν κρίνει ότι παραβιάζεται το κοινοτικό δίκαιο, ξεκινάει διαδικασία παραπομπής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
“Θετική διάκριση” Μέτρο υπέρ συγκεκριμένης ομάδας ατόμων που έχει στόχο την εξάλειψη, την πρόληψη ή την αντιστάθμιση υφιστάμενης διάκρισης. Π.χ. ένα μέτρο προτίμησης υπέρ των μητέρων στις προσλήψεις του Δημοσίου λαμβάνεται όχι λόγω της μητρότητας αλλά γιατί η μητρότητα συνιστά εμπόδιο για την πρόσβαση στην εργασία.
«΄Ιδιοι πόροι» Κονδύλια για τη χρηματοδότηση του κοινοτικού προϋπολογισμού. Προέρχονται από τους εισπραττόμενους δασμούς, από ένα ποσοστό του ΦΠΑ (1%), καθώς και του ΑΕΠ (1%) των κρατών μελών. Μέχρι το 1970 η χρηματοδότηση γινόταν αποκλειστικά από εθνικές εισφορές. Ο σημερινός μηχανισμός των «ιδίων πόρων» επιτρέπει στην Κοινότητα να προγραμματίζει μακροχρόνια, χωρίς να εξαρτάται από τις ισορροπίες δυνάμεων στο Συμβούλιο Υπουργών.
Κανονισμός Νομοθετική πράξη με άμεση νομική ισχύ σε όλα τα κράτη μέλη. Παράδειγμα: ο Κανονισμός 2371/2002 για την κοινοτική πολιτική αλιείας. Εκδίδεται από το Συμβούλιο. Το Κοινοβούλιο συμμετέχει ισότιμα στην ψήφιση των κανονισμών όταν εφαρμόζεται η «διαδικασία της συναπόφασης».
ΚΑΠ Κοινή Αγροτική Πολιτική (ή και «Κοινή Γεωργική Πολιτική»). Από το 1958 στηρίζει τους παραγωγούς για να εξασφαλίσει την αυτάρκεια της Ευρώπης σε τρόφιμα και την προστασία του αγροτικού εισοδήματος. Σήμερα οι επιδοτήσεις έχουν ξεπεράσει το 40% του κοινοτικού προϋπολογισμού και πολλοί ζητούν τη μείωση ή την αξιοποίησή τους σε καινοτόμες επενδύσεις, π.χ. στη βιολογική γεωργία. Με τη σημερινή μορφή θα ισχύσει μέχρι το 2013.
ΚΕΠΠΑ Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας. Οι βασικές αρχές της καθορίζονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία ( «δεύτερος πυλώνας» ). Η ΚΕΠΠΑ θεωρείται πιο αποτελεσματική από την απλή «πολιτική συνεργασία» που είχε διακηρυχθεί το 1970, αλλά απέχει ακόμα από τον μακροπρόθεσμο στόχο που είναι «να μιλάει η Ευρώπη με μία φωνή».
ΚΟΑ Κοινή Οργάνωση Αγοράς. Εργαλείο ρύθμισης για την παραγωγή και εμπορία των αγροτικών προϊόντων. Προβλέπεται ξεχωριστή ΚΟΑ για κάθε προϊόν, από το ρύζι μέχρι το αιγοπρόβειο κρέας. Στις περισσότερες ΚΟΑ προβλέπονται άμεσες πληρωμές για τους αγρότες, ανεξάρτητα από το ύψος της παραγωγής.
Κοινοτικό κεκτημένο (Acquis communautaire) Το σύνολο των νόμων, αρχών και πρακτικών που διέπουν τη λειτουργία της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Η αποδοχή του είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη μίας χώρας στην Ε.Ε.
Κοινωνικός Χάρτης Περιέχει κοινωνικά δικαιώματα των εργαζομένων, όπως η δίκαιη αμοιβή και η προστασία της υγείας στον χώρο εργασίας. Υπεγράφη το 1989. Ο Χάρτης δεν είναι δεσμευτικός, αλλά σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο χρησιμοποιείται ως ερμηνευτική κατεύθυνση για τις διατάξεις του κοινοτικού δικαίου.
ΚΟΡΕΠΕΡ (CoRePer) Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων. Των διαπιστευμένων δηλαδή πρέσβεων των κρατών μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Προετοιμάζει τις εργασίες του Συμβουλίου Υπουργών.
Κρατική ενίσχυση Στήριξη μίας επιχείρησης με δημόσιους πόρους. Νοθεύει τον ελεύθερο ανταγωνισμό και ως εκ τούτου απαγορεύεται. Επιτρέπεται για μεταβατικές περιόδους, για προγράμματα αναδιάρθρωσης ή για λόγους γενικότερης οικονομικής ανάπτυξης. Κρατική ενίσχυση δεν θεωρείται μόνο η απευθείας χρηματοδότηση, αλλά και κάθε άλλη διευκόλυνση π.χ. φοροαπαλλαγές, κρατικές εγγυήσεις κ.α.
Κρατικό μονοπώλιο Αποκλειστικό προνόμιο του κράτους να παράγει ή να εμπορεύεται προϊόντα ή υπηρεσίες. Το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν απαγορεύει τα εμπορικά μονοπώλια αυτά καθεαυτά. Απαγορεύει όμως τις μονοπωλιακές πρακτικές. Θεωρητικά ένα κρατικό εμπορικό μονοπώλιο μπορεί να λειτουργεί, εάν προσαρμόσει τη λειτουργία του στη Συνθήκη ΕΕ, αποκλείοντας κάθε διάκριση μεταξύ υπηκόων των κρατών μελών.
Κριτήρια Κοπεγχάγης Κριτήρια για την ένταξη νέων χωρών στην Ε.Ε. Συμφωνήθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης το 1993. Πρόκειται για το πολιτικό κριτήριο (δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, σεβασμός μειονοτήτων), το οικονομικό κριτήριο (ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς), καθώς και το κριτήριο του «κοινοτικού κεκτημένου» (πλήρης αποδοχή και τήρηση της κοινοτικής νομοθεσίας).
Λευκή Βίβλος Επίσημη πρόταση της Επιτροπής για μία μελλοντική πολιτική της Ε.Ε. Παράδειγμα: η Λευκή Βίβλος για την εσωτερική αγορά, που είχε προταθεί το 1985 και περιείχε 282 νομοθετικά μέτρα για την ολοκλήρωσή της μέχρι το 1992.
Μέθοδος ανοιχτού συντονισμού Πλαίσιο διακρατικής συνεργασίας, που δεν βασίζεται σε νομοθετική πράξη, αλλά σε εθελοντική ανταλλαγή εμπειριών. Η Επιτροπή καταγράφει την πρακτική που ακολουθεί κάθε κράτος μέλος σε συγκεκριμένους τομείς (π.χ. καταπολέμηση της ανεργίας), αξιολογεί τα αποτελέσματα και προτείνει σε όλα τα κράτη μέλη τις «βέλτιστες πρακτικές» (best practices) χωρίς να τις επιβάλλει.
«Μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος» Εθνικά μέτρα που εμποδίζουν το ελεύθερο εμπόριο στην Ε.Ε. Δεν λέγονται «δασμοί», αλλά στην πράξη έχουν ισοδύναμο αποτέλεσμα και απαγορεύονται από το κοινοτικό δίκαιο. Παράδειγμα: περιορισμοί στη συσκευασία, επιβολή τελών για τον έλεγχο των προϊόντων ή για στατιστικούς λόγους.
Οδηγία Δεσμευτική νομοθετική πράξη. Εκδίδεται από το Συμβούλιο από κοινού με το Κοινοβούλιο όταν εφαρμόζεται η «διαδικασία της συναπόφασης». Σε αντίθεση με τον Κανονισμό η οδηγία ορίζει απλώς έναν στόχο και τα κράτη- μέλη είναι ελεύθερα να αποφασίσουν με ποιον τρόπο θα τον πετύχουν. Δεν μπορούν όμως να εκμεταλλευθούν αυτή την ελευθερία για να αποτρέψουν ή να καθυστερήσουν την εφαρμογή της οδηγίας.
Οδηγία Μπόλκεσταϊν Σχέδιο οδηγίας για την απελευθέρωση των «διασυνοριακών» υπηρεσιών που είχε προτείνει ο Ολλανδός Επίτροπος Φριτς Μπόλκεσταϊν. Προέβλεπε αμοιβή με βάση τη συλλογική σύμβαση που ισχύει στη χώρα προέλευσης (όπου διαμένει ο πάροχος της υπηρεσίας) και όχι στη χώρα υποδοχής (όπου διαμένει ο πελάτης). Παράδειγμα: ο Πολωνός υδραυλικός θα εργαζόταν στη γειτονική Γερμανία με «πολωνικά μεροκάματα». Το σχέδιο προκάλεσε αντιδράσεις και τελικά η οδηγία εγκρίθηκε το 2006 χωρίς να κατοχυρώνει την αρχή της «χώρας προέλευσης».
Οδηγία REACH Νόμος-πλαίσιο για την καταχώρηση, αξιολόγηση και αδειοδότηση των χημικών ουσιών με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας. Ισχύει από τον Ιούνιο του 2007 και μεταθέτει στη χημική βιομηχανία το βάρος της απόδειξης ως προς την ασφάλεια των προϊόντων της. Με βάση τη νέα νομοθεσία ιδρύθηκε οργανισμός με έδρα το Ελσίνκι, ο οποίος θα καταγράψει και θα αδειοδοτήσει τις 100.000 περίπου χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη.
Ομοφωνία Διαδικασία λήψης αποφάσεων με συμφωνία όλων των κρατών μελών. Είναι ο κανόνας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Στο Συμβούλιο Υπουργών ισχύει κυρίως για θέματα εξωτερικής, φορολογικής, κοινωνικής και βιομηχανικής πολιτικής.
΄Οπτινγκ ΄Αουτ (Opting out) Δυνατότητα αυτοεξαίρεσης από μεμονωμένες πολιτικές της Ε.Ε. Παράδειγμα: η Μ. Βρετανία και η Δανία είχαν εξαιρεθεί από την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής ΄Ενωσης, γιατί δεν ήθελαν το «ευρώ». Σε αυτήν την περίπτωση το opting out ήταν πολιτικά αναγκαίο. Κατακρίνεται όμως γιατί οδηγεί σε μία Ευρώπη πολλών ταχυτήτων χωρίς συνοχή και κοινούς στόχους.
«Παράλληλο εμπόριο» Εμπορική πρακτική κατά την οποία προϊόντα αγοράζονται σε μία χώρα της Ε.Ε. σε χαμηλές τιμές για να μεταπωληθούν σε άλλη χώρα, όπου ισχύουν πιο ακριβές τιμές. ΄Ετσι ο έμπορος εκμεταλλεύεται τις διαφορές τιμών στην εσωτερική αγορά για να μεγιστοποιήσει το κέρδος του. Το «παράλληλο εμπόριο» δεν απαγορεύεται, αλλά συνήθως οι ίδιοι οι παραγωγοί προσπαθούν να το αποφύγουν.
Περιβαλλοντική ευθύνη Καθιερώνεται με την οδηγία 2004/35/ΕΚ, η οποία θεσπίζει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Με απλά λόγια: όποιος ρυπαίνει το περιβάλλον, αναλαμβάνει το κόστος για την καταπολέμηση της ρύπανσης που ο ίδιος προκάλεσε. Πολλές φορές αυτό συμβαίνει ακόμα και αν δεν είχε δόλο ή αμέλεια.
Πλειοψηφία, απλή Προϋποθέτει συμφωνία των 14 από τα 27 κράτη μέλη για τη λήψη απόφασης στο Συμβούλιο Υπουργών. Κάθε χώρα έχει μόνο μία ψήφο. Στην πράξη οι αποφάσεις με απλή πλειοψηφία αποτελούν εξαίρεση.
Πλειοψηφία, ειδική Προϋποθέτει συμφωνία των περισσότερων χωρών για τη λήψη απόφασης στο Συμβούλιο Υπουργών, αλλά και τη στάθμιση των ψήφων ανάλογα με τον πληθυσμό της κάθε χώρας. Δεν ισχύει η αρχή «μία χώρα, μία ψήφος». Για παράδειγμα η Γαλλία έχει υπερδιπλάσιες ψήφους από την Ελλάδα, η οποία με τη σειρά της έχει τριπλάσιες ψήφους από τη Σλοβενία. Πολλές φορές η απόφαση πρέπει να εκφράζει όχι μόνο έναν ελάχιστο αριθμό χωρών, αλλά και ένα ελάχιστο ποσοστό του ευρωπαϊκού πληθυσμού («διπλή πλειοψηφία»).
«Πολλαπλή συμμόρφωση» Κριτήριο για την πληρωμή της «ενιαίας ενίσχυσης» προς τους αγρότες σύμφωνα με τη νέα αγροτική πολιτική: ο αγρότης θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις κοινοτικές οδηγίες για την προστασία της δημόσιας υγείας, την υγιεινή διαβίωση των ζώων, την υγιεινή των φυτών, την προστασία του περιβάλλοντος.
Πράσινη Βίβλος Θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μία μελλοντική πολιτική της Ε.Ε. Παράδειγμα: η Πράσινη Βίβλος για τον εκσυγχρονισμό του εργατικού δικαίου που προτάθηκε το 2006. Σε αντίθεση με τη «Λευκή Βίβλο» δεν πρόκειται για επίσημη πρόταση, αλλά για μία πρώτη προσπάθεια να ξεκινήσει ο δημόσιος διάλογος.
«Προδικαστική παραπομπή» Εξαιρετικής σημασίας διαδικασία για τη μέγιστη νομική προστασία του Ευρωπαίου πολίτη: εάν ο εθνικός δικαστής κρίνει ότι μία υπόθεση που εκκρεμεί ενώπιόν του άπτεται του κοινοτικού δικαίου, παραπέμπει την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο υποβάλλοντας το αποκαλούμενο «προδικαστικό ερώτημα». Συνήθως πρόκειται για υποθέσεις στις οποίες ένας ιδιώτης διεκδικεί στα εθνικά δικαστήρια τα δικαιώματά του ως πολίτης της Ε.Ε.
Πρόεδρος της Ε.Ε. (ή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) Νέο αξίωμα με ιδιαίτερο κύρος.
Θεσπίζεται με τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Ο Πρόεδρος της Ε.Ε. θα ορίζεται από τα κράτη μέλη για δυόμισι χρόνια. Για πρώτη φορά ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν θα είναι ταυτόχρονα και προεδρεύων στο Συμβούλιο Υπουργών.
Πρωτοβουλία πολιτών Νέο στοιχείο συμμετοχικής δημοκρατίας, το οποίο προβλέπει η Συνθήκη της Λισαβόνας: ένα εκατομμύριο πολίτες από διαφορετικά κράτη μέλη θα έχουν το δικαίωμα να προτείνουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη λήψη συγκεκριμένων νομοθετικών μέτρων.
Πρωτοδικείο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Πρωτοβάθμιο δικαστήριο της Ε.Ε. με έδρα το Λουξεμβούργο. Ιδρύθηκε το 1989 για να «αποσυμφορήσει» το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Εκδικάζει κυρίως προσφυγές φυσικών ή νομικών προσώπων.
«Πυλώνες» Σχηματική αναπαράσταση για τη λειτουργία της Ε.Ε. μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Πρώτος πυλώνας είναι τα ευρωπαϊκά όργανα και οι δράσεις τους. Δεύτερος πυλώνας είναι η εξωτερική πολιτική. Τρίτος πυλώνας είναι η αστυνομική και δικαστική συνεργασία. Ο δεύτερος και ο τρίτος πυλώνας λειτουργούν με διακρατική συνεργασία και με ομοφωνία. Δεν ισχύει το παραδοσιακό υπερεθνικό μοντέλο της Ε.Ε. Παράδειγμα: η Επιτροπή δεν μπορεί να προτείνει οδηγίες για την εξωτερική πολιτική.
Ρήτρα αλληλεγγύης Καθιερώνεται για πρώτη φορά με τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Προβλέπει ότι όλες οι χώρες θα ενεργούν από κοινού σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος δεχθεί τρομοκρατική επίθεση ή υποστεί φυσική καταστροφή.
Συμβιβασμός των Ιωαννίνων Συμβιβαστική φόρμουλα για την αναβολή της λήψης αποφάσεων στο Συμβούλιο όταν σε ψηφοφορίες στις οποίες ισχύει η ειδική πλειοψηφία, οι ψήφοι της μειοψηφίας προσεγγίζουν τον αριθμό των ψήφων που θα μπορούσαν να μπλοκάρουν μιαν απόφαση. Την είχε προτείνει η ελληνική προεδρία σε Συμβούλιο Υπουργών στα Ιωάννινα το 1994.
Συμβούλιο Υπουργών Κύριο νομοθετικό όργανο της Ε.Ε. Συνεδριάζει τακτικά στις Βρυξέλλες ή στο Λουξεμβούργο με τη συμμετοχή εκπροσώπων από όλα τα κράτη μέλη. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία ή με πλειοψηφία. Το Συμβούλιο δεν ταυτίζεται με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ούτε φυσικά με το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Σύμφωνη Γνώμη Νομοθετική διαδικασία στην οποία το Συμβούλιο αποφασίζει μετά από πρόταση της Επιτροπής και αφού λάβει τη σύμφωνη γνώμη του Κοινοβουλίου. Προβλέπεται π.χ. για την ένταξη νέων χωρών. Αποτελεί δικαίωμα βέτο για τους ευρωβουλευτές, οι οποίοι μπορούν να δεχθούν ή να απορρίψουν στο σύνολό της τη νομοθετική πράξη, χωρίς να μπορούν να προτείνουν μεμονωμένες αλλαγές ή προσθήκες.
Σύμφωνο Σταθερότητας Συμφωνία για τη δημοσιονομική πειθαρχία των χωρών που ανήκουν στην Ευρωζώνη. Προβλέπεται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ που δρομολόγησε την Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Επιβάλλει αυστηρά «κριτήρια σύγκλισης» για τη συμμετοχή στο ευρώ: δημόσιο έλλειμμα κάτω από 3% του ΑΕΠ, δημόσιο χρέος κάτω από το 60% του ΑΕΠ, χαμηλό πληθωρισμό, χαμηλά επιτόκια. Σε περίπτωση που μία χώρα της Ευρωζώνης παρουσιάσει υπερβολικό έλλειμμα, προβλέπονται συστάσεις, επιτήρηση της δημοσιονομικής πολιτικής, κυρώσεις ή ποινικές ρήτρες.
Συναπόφαση Νομοθετική διαδικασία στην οποία το Συμβούλιο αποφασίζει πλέον σε ισότιμη βάση με το Κοινοβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής. Θεσπίστηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Στο Κοινοβούλιο γίνονται έως τρεις αναγνώσεις για να διευκολυνθεί η διαπραγμάτευση με το Συμβούλιο. Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας η συναπόφαση γίνεται πλέον ο κανόνας για τη λήψη αποφάσεων στην Ε.Ε.
«Συνδιαλλαγή» Διαπραγμάτευση στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης ανάμεσα στο Συμβούλιο Υπουργών και το Κοινοβούλιο σε περίπτωση ασυμφωνίας. Στόχος της διαπραγμάτευσης είναι ο συμβιβασμός σε ένα κείμενο κοινής αποδοχής. Τη διαδικασία συντονίζει μία ειδική «επιτροπή συνδιαλλαγής» που αποτελείται από εκπροσώπους του Συμβουλίου και ισάριθμα μέλη του Κοινοβουλίου.
Συνεργασία Νομοθετική διαδικασία, στην οποία το Συμβούλιο αποφασίζει μετά από πρόταση της Επιτροπής και απλή γνωμοδότηση του Κοινοβουλίου. Αποτελεί πλέον εξαίρεση, γιατί όλο και περισσότερες αποφάσεις λαμβάνονται με «συναπόφαση» δηλαδή με την ισότιμη συμμετοχή του Κοινοβουλίου.
Συνθήκη της Λισαβόνας Υπεγράφη στη Λισαβόνα το 2007 και βρίσκεται σε διαδικασία επικύρωσης. Προβλέπει σημαντικές μεταρρυθμίσεις, καθιερώνει νέους θεσμούς, ενισχύει τις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και δίνει δεσμευτική ισχύ στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Προβλέπει για πρώτη φορά ότι τα εθνικά Κοινοβούλια θα παρακολουθούν τη νομοθετική διαδικασία και θα ελέγχουν εάν τηρείται η «αρχή της επικουρικότητας».
Συνθήκη της Νίκαιας Υπεγράφη στη Νίκαια της Γαλλίας το 2001. Ρύθμισε τις εκκρεμότητες που δεν είχαν διευθετηθεί στη Συνθήκη του Άμστερνταμ. Άλλαξε τη στάθμιση των ψήφων στο Συμβούλιο, μείωσε τον αριθμό των Επιτρόπων και των ευρωβουλευτών και διεύρυνε τη δικαιοδοσία του Πρωτοδικείου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Θα εξακολουθήσει να ισχύει σε περίπτωση που δεν επικυρωθεί η Συνθήκη της Λισαβόνας. Δεν επιτρέπει περαιτέρω διεύρυνση της Ένωσης.
Συνθήκη του ΄Αμστερνταμ Υπεγράφη στο ΄Αμστερνταμ της Ολλανδίας το 1997 και συνέχισε τις μεταρρυθμίσεις της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Μεταξύ άλλων θέσπισε το αξίωμα του ΄Υπατου Εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική, προέβλεψε νέες ρυθμίσεις για τη μετανάστευση και την παροχή ασύλου και διακήρυξε το ενδιαφέρον της Ε.Ε. για την κοινωνική συνοχή και την καταπολέμηση της ανεργίας.
Συνθήκη του Μάαστριχτ Υπεγράφη στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας το 1992. Αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Καθιέρωσε το «ευρώ», έδωσε νέες αρμοδιότητες στην Ε.Ε., ενίσχυσε τον ρόλο του Κοινοβουλίου, κατοχύρωσε την «αρχή της επικουρικότητας», θέσπισε τον θεσμό του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και καθιέρωσε τη λήψη αποφάσεων με τη «διαδικασία της συναπόφασης».
Σύσταση Μη δεσμευτική πράξη των κοινοτικών οργάνων. Προτείνει μέτρα χωρίς να τα επιβάλλει. Πολλές φορές είναι ο προπομπός μίας μελλοντικής νομοθετικής ρύθμισης. Σε κάθε περίπτωση θεωρείται αποτελεσματικός τρόπος παρέμβασης της Ε.Ε. Παράδειγμα: Τα κράτη μέλη έχουν κάθε συμφέρον να ακολουθήσουν μία σύσταση για την πρόληψη του καρκίνου, έστω και αν δεν είναι δεσμευτική.
Ταμείο Συνοχής Χρηματοδοτεί έργα υποδομής στα λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη μέλη από το 1994. Δεν ανήκει στα Διαρθρωτικά Ταμεία. Είναι ένα ξεχωριστό Ταμείο που προσφέρει επιπλέον χρήματα για να επιταχυνθεί η σύγκλιση με τις πιο πλούσιες χώρες. Σήμερα ενισχύει την Ελλάδα, την Πορτογαλία και τα νέα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Για την περίοδο 2007- 2013 προβλέπει ενισχύσεις συνολικού ύψους 70 δις ευρώ.
Τρόϊκα (παλαιά) Τριμελής ομάδα συντονισμού της Ε.Ε. Αποτελείται από τον προεδρεύοντα του Συμβουλίου, τον προκάτοχο και τον διάδοχό του. ΄Ηταν συνήθης πρακτική στη δεκαετία του ΄90, αλλά έχει ατονήσει μετά τη Συνθήκη του ΄Αμστερνταμ.
Τρόϊκα (νέα) Τριμελής ομάδα που εκπροσωπεί διεθνώς την Ε.Ε. Αποτελείται από τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική, τον προεδρεύοντα του Συμβουλίου και τον Επίτροπο εξωτερικών σχέσεων. Θεσπίστηκε με τη Συνθήκη του ΄Αμστερνταμ.
Τηλεόραση χωρίς Σύνορα Οδηγία με ευρύ πεδίο ρυθμίσεων για τα οπτικοακουστικά μέσα στην Ε.Ε. Περιλαμβάνει διατάξεις για την ελεύθερη μετάδοση και κυκλοφορία ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, τη διαφήμιση, την προώθηση συμπαραγωγών, καθώς και την προστασία των ανηλίκων από ακατάλληλο περιεχόμενο εκπομπών.
«Υπουργός Εξωτερικών» Ε.Ε. Νέο αξίωμα με επίσημο τίτλο «΄Υπατος Εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια». Θεσπίζεται με τη Συνθήκη της Λισαβόνας και ενοποιεί τις σημερινές αρμοδιότητες του Εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική, του Επιτρόπου Εξωτερικών Σχέσεων και του προεδρεύοντος στο Συμβούλιο Υπουργών (Εξωτερικών). Ο «υπουργός Εξωτερικών» της Ε.Ε. θα εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για πέντε χρόνια.
Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων Διακηρύχθηκε το 2000 στη Σύνοδο Κορυφής της Νίκαιας. Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας θα αποκτήσει δεσμευτική ισχύ σε όλα τα κράτη μέλη (εκτός από τη Μ.Βρετανία και την Πολωνία). Κατοχυρώνει 54 θεμελιώδη δικαιώματα. Από την ελευθερία της έκφρασης έως την προστασία από αδικαιολόγητη απόλυση. Επιπλέον περιλαμβάνει καινοτόμες διατάξεις όπως την απαγόρευση της κλωνοποίησης για αναπαραγωγικούς σκοπούς.
CASES Σημαντικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου
Βλασσοπούλου Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι ένας δικηγόρος που έχει άδεια άσκησης επαγγέλματος σε ένα κράτος-μέλος, μπορεί να διεκδικήσει αντίστοιχο επαγγελματικό τίτλο σε κάθε άλλο κράτος μέλος. Κατά κανόνα όλες οι χώρες πρέπει να αναγνωρίζουν τα επαγγελματικά προσόντα που αποκτήθηκαν στην Ε.Ε., αλλά μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να απαιτούν πρόσθετα ειδικά προσόντα. Αφορμή για την απόφαση ήταν η προσπάθεια της ελληνίδας δικηγόρου Ειρήνης Βλασσοπούλου να αποκτήσει άδεια άσκησης επαγγέλματος και στη Γερμανία.
Bosman Τα «έξοδα μετεγγραφής» που απαιτούν οι ποδοσφαιρικές ομάδες για να επιτρέψουν τη μετακίνηση ενός παίκτη σε άλλη ομάδα αντίκεινται στο δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας. Επιπλέον, σύμφωνα με το Δικαστήριο, η θέσπιση ανώτατου ορίου για τη συμμετοχή ξένων παικτών σε ευρωπαϊκούς ποδοσφαιρικούς συλλόγους αποτελεί διάκριση εις βάρος των πολιτών της Ε.Ε. Αφορμή για την απόφαση ήταν η προσφυγή του Βέλγου ποδοσφαιριστή Μποσμάν, ο οποίος ήθελε να πάρει μετεγγραφή από την ομάδα του.
“Buy Irish” Η καμπάνια της ιρλανδικής κυβέρνησης με σύνθημα “Buy Irish” κρίθηκε αντίθετη με τις κοινοτικές διατάξεις περί ελεύθερης διακίνησης των εμπορευμάτων. Η καμπάνια παρότρυνε τους καταναλωτές να προτιμούν τα ιρλανδικά προϊόντα για να μειωθεί το εμπορικό έλλειμμα της χώρας. Δεν είχε δεσμευτικό χαρακτήρα, αλλά το Δικαστήριο θεώρησε ότι ακόμα και μία απλή σύσταση της κυβέρνησης επηρεάζει την καταναλωτική συμπεριφορά και παραβιάζει την κοινοτική νομοθεσία.
Cassis de Dijon Υπόθεση-ορόσημο, στην οποία κατοχυρώνεται η «αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης»: ένα προϊόν που παράγεται νόμιμα και κυκλοφορεί ελεύθερα σε ένα κράτος μέλος πρέπει να διακινείται εξίσου ελεύθερα σε όλη την Ε.Ε. Η σχετική προσφυγή έγινε μετά από την άρνηση της Γερμανίας να επιτρέψει την εισαγωγή του γαλλικού λικέρ Cassis de Dijon γιατί περιείχε μόνο 15-20 % οινόπνευμα. Η γερμανική νομοθεσία δεν αναγνώριζε ως «λικέρ» ένα ποτό με λιγότερο από 25% αλκοόλ.
Costa / ENEL Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τόνισε με έμφαση ότι το κοινοτικό δίκαιο υπερέχει του εθνικού δικαίου. Αφορμή για την απόφαση ήταν η προσφυγή του ιταλού επιχειρηματία Costa, ο οποίος υποστήριζε ότι ένας νόμος του 1962 για την κρατικοποίηση της παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ιταλία μέσω της υπό ίδρυση εταιρείας ENEL ήταν αντίθετος με τη Συνθήκη ΕΟΚ.
Concordia Bus / Finland Με την απόφαση αυτή άνοιξε ο δρόμος για μία ευρωπαϊκή πολιτική «οικολογικών δημοσίων συμβάσεων». Το Δικαστήριο αναγνώρισε ότι για την επιλογή αναδόχου σε δημόσιο διαγωνισμό, η προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να είναι ένα κριτήριο εξίσου σημαντικό με εκείνο της καλύτερης οικονομικής προσφοράς. Αφορμή ήταν η προσφυγή της φινλανδικής εταιρείας Concordia Bus εναντίον της ανταγωνίστριας HKL, που είχε κερδίσει διαγωνισμό για την προμήθεια νέων λεωφορείων με οικολογικές προδιαγραφές.
Courage vs. Crehan Για πρώτη φορά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναγνώρισε σε κάθε πολίτη της Ε.Ε. το δικαίωμα να προσφεύγει στα δικαστήρια της χώρας του και να απαιτεί αποζημίωση για ζημία που υπέστη από τη λειτουργία ενός καρτέλ και τη στρέβλωση του ανταγωνισμού στην αγορά. Αφορμή ήταν η μονοπωλιακή τακτική της βρετανικής ζυθοποιΐας Courage, η οποία ζητούσε από τον ενοικιαστή μίας μπυραρίας, τον Crehan, να αγοράζει μεγάλες ποσότητες μπύρας σε υψηλές τιμές, λόγω σχετικής συμφωνίας που είχε υπογράψει με τον ιδιοκτήτη του καταστήματος.
Cowan Το Δικαστήριο έκρινε ότι η άσκηση των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στη Συνθήκη της Ε.Ε. και ο σεβασμός της «αρχής της μη διάκρισης» δεν είναι θέμα αμοιβαιότητας. Αφορμή ήταν η προσφυγή του Βρετανού Cowan, ο οποίος είχε πέσει θύμα ληστείας στο Παρίσι και ζητούσε αποζημίωση, επικαλούμενος σχετική διάταξη της γαλλικής νομοθεσίας. Η Γαλλία είχε απορρίψει το αίτημα με το επιχείρημα ότι δεν προβλέπεται αντίστοιχη αποζημίωση για τους Γάλλους πολίτες στη Βρετανία.
Dassonville Το Δικαστήριο ερμήνευσε και εξήγησε αναλυτικά τα «μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος» που απαγορεύονται από το κοινοτικό δίκαιο γιατί περιορίζουν το ελεύθερο εμπόριο στην ευρωπαϊκή αγορά. Αφορμή ήταν η ποινική δίωξη Βέλγων εμπόρων, οι οποίοι είχαν αγοράσει σκωτσέζικο ουίσκυ στη Γαλλία για να το μεταπωλήσουν στο Βέλγιο. Οι βελγικές αρχές απαιτούσαν πιστοποιητικά γνησιότητας από τη Μ.Βρετανία για να επιτρέψουν την εισαγωγή και επικαλούνταν σχετικό νόμο του 1934, παραβιάζοντας την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Defrene / Sabena Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατέστησε σαφές ότι η διάταξη του κοινοτικού δικαίου για την ισότητα των φύλων έχει άμεση ισχύ και διέπει ακόμα και τη σχέση μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου στον ιδιωτικό τομέα. Είχε προηγηθεί η προσφυγή βελγίδας αεροσυνοδού κατά της συλλογικής σύμβασης εργασίας που προέβλεπε μεγαλύτερες αμοιβές για τους άνδρες συναδέλφους της.
Dory Η οργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων κρίθηκε ως αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. Αφορμή ήταν η προσφυγή του Γερμανού Dory, o οποίος ήθελε να απαλλαγεί από τη στρατιωτική θητεία με το επιχείρημα ότι η υποχρέωση στράτευσης μόνο για τους άνδρες παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ισότητας των φύλων.
Francovich Το Δικαστήριο έκρινε για πρώτη φορά ότι ο κάθε πολίτης μπορεί να αξιώσει, υπό προϋποθέσεις, αποζημίωση από την κυβέρνησή του για την αδυναμία ή την απροθυμία της να εφαρμόσει μία κοινοτική οδηγία. Αφορμή ήταν η προσφυγή του Francovich, ο οποίος, μετά από πτώχευση του εργοδότη του, είχε χάσει το δικαίωμα αποζημίωσης, λόγω αδυναμίας της ιταλικής κυβέρνησης να υιοθετήσει εγκαίρως μία κοινοτική οδηγία για την προστασία των εργαζομένων.
Gebhard Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο διευκρίνισε ότι ένα κράτος μέλος έχει δικαίωμα να περιορίσει κατ΄εξαίρεσιν την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, αλλά μόνο με πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, π.χ. με σχολαστική τήρηση της αρχής της αναλογικότητας. Αφορμή ήταν η απαγόρευση του ιταλικού κράτους στον γερμανό δικηγόρο Gebhard να ανοίξει γραφείο στην Ιταλία με τον τίτλο του “avvocato”.
Hauer Τα θεμελιώδη δικαιώματα του πολίτη αναγνωρίστηκε ότι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του κοινοτικού δικαίου. Τονίστηκε με έμφαση το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και της ελεύθερης άσκησης επαγγέλματος. Αφορμή ήταν η προσφυγή της γερμανίδας οινοπαραγωγού Hauer, η οποία ζητούσε την ακύρωση κοινοτικού κανονισμού που της απαγόρευε να φυτεύσει αμπέλια στο οικόπεδό της.
Laval Απόφαση-σταθμός για την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών. Αφορμή στάθηκε η δράση που ανέλαβαν τα σουηδικά εργατικά συνδικάτα εναντίον της λετονικής κατασκευαστικής εταιρείας Laval που είχε αρνηθεί να υπογράψει τη συλλογική σύμβαση εργασίας που ίσχυε στη Σουηδία και να σεβαστεί τη νομοθεσία σχετικά με τις συνθήκες εργασίας και το ελάχιστο ημερομίσθιο. Τα συνδικάτα κατέλαβαν τον χώρο εργασίας των εργατών της Laval. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απεφάνθη ότι το δικαίωμα της απεργίας είναι μεν θεμελιώδες, αλλά στην προκειμένη περίπτωση υπερίσχυε το δικαίωμα μίας επιχείρησης της Ε.Ε. να παρέχει διασυνοριακές υπηρεσίες με βάση τη συλλογική σύμβαση της χώρας προέλευσης.
Meussen Απόφαση-ορόσημο για την ίση μεταχείριση των φοιτητών. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η βελγίδα φοιτήτρια Meussen που διέμενε και σπούδαζε στο Βέλγιο, μπορούσε να ζητήσει οικονομική υποστήριξη από την Ολλανδία όπου ζούσαν και εργάζονταν οι γονείς της, επίσης βέλγοι υπήκοοι. Το ολλανδικό δίκαιο αναγνωρίζει τον τόπο εργασίας των γονέων ως κριτήριο για την οικονομική ενίσχυση των ολλανδών φοιτητών και το Δικαστήριο αποφάσισε ότι το ίδιο κριτήριο πρέπει να ισχύει και για φοιτητές της Ε.Ε., των οποίων οι γονείς εργάζονται στην Ολλανδία.
Roquette Frères Αναγνωρίστηκε με έμφαση ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: εάν, στο πλαίσιο ψήφισης μίας νέας οδηγίας δεν ζητηθεί η γνώμη του, παρότι αυτό προβλέπεται ρητώς στη Συνθήκη, τότε η οδηγία ακυρώνεται. Η παράκαμψη του Κοινοβουλίου χαρακτηρίζεται αντίθετη με τις δημοκρατικές αρχές της Ε.Ε. Αφορμή για την απόφαση ήταν η προσφυγή της γαλλικής εταιρείας Roquette στα εθνικά δικαστήρια για να ακυρώσει ποσόστωση στην παραγωγή ισογλυκόζης που είχε επιβάλει η Ε.Ε. στο πλαίσιο της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς στον τομέα της ζάχαρης.
Rutili Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναγνωρίστηκε ως ερμηνευτική κατεύθυνση για τον προσδιορισμό των δικαιωμάτων των πολιτών της Ε.Ε. Ο Rutili, ιταλός υπήκοος παντρεμένος με Γαλλίδα, με μόνιμη εργασία και διαμονή στη Γαλλία, είχε προσφύγει στα δικαστήρια της χώρας γιατί το υπουργείο Εσωτερικών του επέβαλε περιορισμούς στην άδεια παραμονής του.
Sagulo Κατοχυρώθηκε η αρχή της αναλογικότητας για τη χορήγηση άδειας παραμονής στους πολίτες της Ε.Ε. Αφορμή για την απόφαση ήταν η προσφυγή της Εισαγγελίας του Tübingen σε γερμανικό δικαστήριο με βάση τον «νόμο περί αλλοδαπών» εναντίον της Ιταλίδας Sagulo, η οποία είχε παραλείψει να ανανεώσει την άδεια παραμονής της. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι είναι αντίθετη με το κοινοτικό δίκαιο η παραπομπή στη δικαιοσύνη, όταν για έναν Γερμανό πολίτη με ανάλογη συμπεριφορά (που αμέλησε π.χ. να ανανεώσει την ταυτότητά του), οι κυρώσεις περιορίζονται σε ένα απλό πρόστιμο.
Svensson & Gustavsson Το Δικαστήριο εφάρμοσε την κοινοτική νομοθεσία για την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων και υπηρεσιών στη διασυνοριακή σύναψη τραπεζικών δανείων. Αφορμή ήταν ο δικαστικός αγώνας μιας οικογένειας από τη Σουηδία, που διέμενε στο Λουξεμβούργο και ζητούσε οικονομική ενίσχυση με βάση την τοπική νομοθεσία για να αποπληρώσει στεγαστικό δάνειο που πήρε από βελγική τράπεζα. Οι αρμόδιες αρχές είχαν αρνηθεί, με το επιχείρημα ότι η οικονομική βοήθεια προβλέπεται μόνο για τα δάνεια που χορηγούν οι τράπεζες του Λουξεμβούργου.
*Σημείωμα του συντάκτη
Η έκδοση αυτή αποτελεί ένα δύσκολο, αλλά εξαιρετικά γοητευτικό εγχείρημα: μέσα από λέξεις και όρους να περιγραφεί η οικοδόμηση της ενωμένης Ευρώπης στη βάση του δικαίου, της οικονομικής συνεργασίας και της πολιτικής συναντίληψης.
Ελπίζω να αποτελέσει ένα χρήσιμο, πρακτικό βοήθημα για συναδέλφους δημοσιογράφους, φοιτητές και πολίτες που ενδιαφέρονται για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Φυσικά και δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις εμπεριστατωμένες μελέτες για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, στις οποίες άλλωστε έλληνες επιστήμονες διακρίνονται διεθνώς.
Η μορφή του λεξικού δεν είναι τυχαία. Η ευρωπαϊκή ιδέα στηρίζεται και στην κοινή αντίληψη των βασικών εννοιών. Πολλές φορές μάλιστα η όποια καθυστέρηση σημειώνεται στην πορεία της ολοκλήρωσης οφείλεται σε σύγχυση γύρω από αυτές.
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Θεωρώ απολύτως απαραίτητη μια συνοπτική παρουσίαση ορισμένων σημαντικών του αποφάσεων, καθώς η ερμηνεία και η εξέλιξη του κοινοτικού δικαίου, η νομική προστασία του πολίτη και, τελικά, η επιτάχυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης οφείλονται σε μεγάλο βαθμό και σε αυτό.
Προσωπικά δεν μπορώ παρά να αισθάνομαι θερμός υποστηρικτής της ενιαίας Ευρώπης, καθώς η μέχρι τώρα προσωπική μου διαδρομή οφείλεται σε ευκαιρίες μόρφωσης και επαγγελματικής εξέλιξης που μου δόθηκαν χάρη στη συνεχώς καλλιεργούμενη και αναπτυσσόμενη ενωσιακή νοοτροπία και πρακτική.
Γιάννης Παπαδημητρίου
Ο Γιάννης Παπαδημητρίου είναι νομικός και δημοσιογράφος στην Deutsche Welle και στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ. Απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Αθηνών και της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βόννης. Εργάστηκε για πολλά χρόνια στη γερμανική τηλεόραση ως παρουσιαστής, δημοσιογράφος και παραγωγός ενημερωτικών εκπομπών. Εργάστηκε επίσης στην Deutsche Welle ως δημοσιογράφος, παραγωγός και εκφωνητής ειδήσεων. ΄Εχει βραβευθεί στον διεθνή νομικό διαγωνισμό TeldersInternational στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Μιλάει αγγλικά, γερμανικά, ισπανικά και λίγα γαλλικά.
