Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: η φωνή των πολιτών
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκλέγεται κάθε πέντε χρόνια από τους πολίτες της Ευρώπης για να εκπροσωπεί τα συμφέροντά τους.
Tο Κοινοβούλιο από κοινού με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρμόδιο για τη θέσπιση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας με βάση προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επίσης, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο είναι από κοινού αρμόδια για την έγκριση του ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ..
Το Κοινοβούλιο έχει το δικαίωμα ανάκλησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΜΕΚ) δεν ανήκουν σε εθνικούς συνασπισμούς, αλλά σε πολιτικές ομάδες πανευρωπαϊκού χαρακτήρα, οι οποίες εκπροσωπούν διάφορα κόμματα, όπως το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (Χριστιανοδημοκράτες), οι Σοσιαλιστές, οι Φιλελεύθεροι, και οι Πράσινοι. Οι ομάδες αυτές αντιπροσωπεύουν όλες τις απόψεις για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, από τις έντονα φιλοομοσπονδιακές έως τις ανοικτά ευρωσκεπτικιστικές.
Οι βασικές σύνοδοι του Κοινοβουλίου πραγματοποιούνται στο Στρασβούργο (Γαλλία) και άλλες στις Βρυξέλλες (Βέλγιο). Οι εργασίες του διεξάγονται και στις 23 επίσημες γλώσσες της ΕΕ, όπως και στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.
Το Κοινοβούλιο εκλέγει τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, ο οποίος διερευνά καταγγελίες των πολιτών σχετικά με περιπτώσεις κακοδιοίκησης από την πλευρά των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ (ombudsman.europa.eu).
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκλέγεται για δυόμισι χρόνια, δηλ. για μισή νομοθετική περίοδο με δυνατότητα ανανέωσης. Εκπροσωπεί το Κοινοβούλιο προς τα έξω και στις σχέσεις του με τα άλλα θεσμικά όργανα της Ένωσης.
Επικουρούμενος από 14 Αντιπροέδρους, ο Πρόεδρος διευθύνει όλες τις εργασίες του Κοινοβουλίου και των οργάνων του (Προεδρείο και Διάσκεψη των προέδρων), καθώς και τις συζητήσεις στην ολομέλεια. Κάθε χρόνο διεξάγονται 12 Σύνοδοι Ολομέλειας στο Στρασβούργο και έξι ακόμη στις Βρυξέλλες.
Μεριμνά για την τήρηση του Κανονισμού του ΕΚ και διασφαλίζει, με την παρέμβασή του, την απρόσκοπτη λειτουργία του συνόλου των δραστηριοτήτων του οργάνου και των υπηρεσιών του.
Ο Πρόεδρος είναι ο εκπρόσωπος του Κοινοβουλίου στις νομικές υποθέσεις και τις εξωτερικές σχέσεις. Εκφέρει γνώμη, ειδικότερα, για όλα τα διεθνή θέματα και προβαίνει σε συστάσεις για την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατά την έναρξη κάθε συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου εκφράζει την άποψη και τις ανησυχίες του Κοινοβουλίου για τα συγκεκριμένα ζητήματα και τα σημεία της ημερήσιας διάταξης.
Μετά την έγκριση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το Κοινοβούλιο, ο Πρόεδρος τον υπογράφει, καθιστώντας τον εκτελεστό.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπογράφει μαζί με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου όλες τις νομοθετικές πράξεις που υιοθετούνται με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία.
Μετά από μυστική ψηφοφορία, ο υποψήφιος που έλαβε την απόλυτη πλειοψηφία των ψηφισάντων εκλέγεται Πρόεδρος. Αν, ύστερα από τρεις ψηφοφορίες, κανένας υποψήφιος δεν έχει λάβει την απόλυτη πλειοψηφία των ψηφισάντων, ο Πρόεδρος εκλέγεται στην τέταρτη ψηφοφορία με απλή πλειοψηφία.
Η θητεία του Προέδρου διαρκεί δυόμισι έτη, ήτοι το ήμισυ μίας κοινοβουλευτικής περιόδου, και είναι ανανεώσιμη.
Πρόεδρος του Ευρωαπικού Κοινοβουλίου είναι ο Μάρτιν Σουλτζ.
Δείτε εδώ τους προηγούμενους προέδρους του ΕΚ
Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: η φωνή των κρατών μελών
Στο Συμβούλιο της ΕΕ συναντώνται οι υπουργοί όλων των χωρών μελών της ΕΕ για να εγκρίνουν νόμους και να συντονίσουν τις εθνικές τους πολιτικές.
Τι ακριβώς κάνει;
- Θεσπίζει τους νόμους της ΕΕ.
- Συντονίζει τις ευρύτερες οικονομικές πολιτικές των χωρών μελών της ΕΕ.
- Υπογράφει συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και άλλων χωρών
- Εγκρίνει τον ετήσιο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Χαράσσει τις εξωτερικές πολιτικές και πολιτικές άμυνας της ΕΕ.
- Συντονίζει τη συνεργασία μεταξύ των δικαστικών αρχών και των αστυνομικών δυνάμεων των χωρών μελών.
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος του;
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει διττό ρόλο: πρώτον, να ορίζει τη γενική κατεύθυνση και τις προτεραιότητες της Ένωσης και, δεύτερον, να εξετάζει περίπλοκα ή ευαίσθητα θέματα που δεν είναι δυνατόν να επιλυθούν σε κατώτερο επίπεδο διακυβερνητικής συνεργασίας.
Αν και ασκεί μεγάλη επιρροή στον καθορισμό της πολιτικής ατζέντας της ΕΕ, δεν έχει νομοθετική εξουσία.
Ποιοι ακριβώς μετέχουν σε αυτό;
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετέχουν οι αρχηγοί κράτους ή κυβέρνησης όλων των χωρών της ΕΕ, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο οποίος προεδρεύει στις συσκέψεις. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετέχει επίσης η ύπατη εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας.
Ποιος είναι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; – Τα καθήκοντά του
Ο Χέρμαν Βαν Ρομπέι είναι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η δεύτερη θητεία του ξεκίνησε την 1η Ιουνίου 2012 και λήγει στις 30 Νοεμβρίου 2014.
Πότε και πού συνέρχεται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο;
Τουλάχιστον κάθε 6 μήνες. Ωστόσο, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μπορεί να συγκαλέσει έκτακτη σύνοδο εάν χρειαστεί. Οι σύνοδοι πραγματοποιούνται συνήθως στις Βρυξέλλες.
Πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις;
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίζει με συναίνεση, πλην των περιπτώσεων στις οποίες οι Συνθήκες ορίζουν άλλως. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει αποφάσεις μόνον με ομοφωνία ή με ειδική πλειοψηφία, ανάλογα με το τι ορίζουν οι Συνθήκες.
Οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Επιτροπής, καθώς και η ύπατη εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας δεν έχουν δικαίωμα ψήφου.
Ιστορική εξέλιξη
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο άρχισε να λειτουργεί ανεπίσημα το 1974 ως φόρουμ συζήτησης μεταξύ των ηγετών της ΕΕ. Γρήγορα εξελίχθηκε σε φορέα που καθορίζει τους στόχους και τις προτεραιότητες της Ένωσης.
Το 1992 απέκτησε επίσημο καθεστώς και το 2009 έγινε ένα από τα 7 θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: προώθηση του κοινού συμφέροντος
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, το οποίο εκπροσωπεί και προασπίζει τα συμφέροντα της Ευρώπης στο σύνολό της.
Συντάσσει προτάσεις για νέες νομοθετικές πράξεις, τις οποίες υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, και διαχειρίζεται το καθημερινό έργο της εφαρμογής των πολιτικών της ΕΕ καθώς και της διάθεσης των κονδυλίων της. Η Επιτροπή διασφαλίζει επίσης τη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές συνθήκες και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, δύναται δε να στραφεί κατά των παραβατών, παραπέμποντάς τους, εφόσον χρειαστεί, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Η Επιτροπή αποτελείται από 28 μέλη, άνδρες και γυναίκες, ένα από κάθε χώρα της ΕΕ. Στο έργο τους επικουρούνται από περίπου 24.000 υπαλλήλους, οι περισσότεροι από τους οποίους εργάζονται στις Βρυξέλλες.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής επιλέγεται από τις κυβερνήσεις της ΕΕ και εγκρίνεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι υπόλοιποι Επίτροποι διορίζονται από τις εθνικές τους κυβερνήσεις σε συνεννόηση με τον επιλεγέντα Πρόεδρο και εγκρίνονται από το Κοινοβούλιο. Οι Επίτροποι δεν αντιπροσωπεύουν τις κυβερνήσεις των χωρών από τις οποίες προέρχονται. Ο καθένας από αυτούς είναι αρμόδιος για συγκεκριμένο τομέα πολιτικής της ΕΕ.
Οι 28 επίτροποι (ένας από κάθε χώρα της ΕΕ) αποτελούν την πολιτική ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η θητεία τους διαρκεί 5 χρόνια. Κάθε επίτροπος αναλαμβάνει την ευθύνη για συγκεκριμένους τομείς πολιτικής σύμφωνα με τα καθήκοντα που του αναθέτει ο πρόεδρος της Επιτροπής.
Ο σημερινός πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του τον Φεβρουάριο του 2010.
Ποιοι είναι οι 28 Επίτροποι της Ε.Ε. _ Δείτε πληροφορίες για το έργο τους
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο: το κράτος δικαίου
Ρόλος του Δικαστηρίου είναι να διασφαλίζει ότι η νομοθεσία της ΕΕ ερμηνεύεται και εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις χώρες της ΕΕ, έτσι ώστε να ισχύει για όλους εξίσου. Για παράδειγμα, μεριμνά ώστε τα εθνικά δικαστήρια να μην εκδίδουν διαφορετικές αποφάσεις για το ίδιο θέμα. Επίσης, το Δικαστήριο εξασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ ενεργούν σύμφωνα με το νόμο. Εδρεύει στο Λουξεμβούργο και απαρτίζεται από έναν δικαστή ανά κράτος κράτος μέλος.
Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο: τα χρήματά σας πιάνουν τόπο
Το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει κατά πόσον οι πόροι της ΕΕ, οι οποίοι προέρχονται από τους φορολογουμένους, χρησιμοποιούνται με νόμιμο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο και για τον σκοπό που προορίζονται. Το Ελεγκτικό Συνέδριο εδρεύει στο Λουξεμβούργο και έχει το δικαίωμα να ελέγχει κάθε οργανισμό, φορέα ή επιχείρηση που διαχειρίζεται κονδύλια της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή: η φωνή της κοινωνίας των πολιτών
Τα 344 μέλη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής εκπροσωπούν ευρύ φάσμα συμφερόντων, από εργοδότες μέχρι συνδικαλιστικά στελέχη και από καταναλωτές μέχρι οικολόγους. Είναι ένα συμβουλευτικό σώμα το οποίο γνωμοδοτεί για τις προτάσεις αποφάσεων της ΕΕ στους τομείς της απασχόλησης, των κοινωνικών δαπανών, της επαγγελματικής κατάρτισης κλ.π.
Η Επιτροπή των Περιφερειών: η τοπική διάσταση
Η Επιτροπή των Περιφερειών γνωμοδοτεί για αποφάσεις που προτίθεται να λάβει η Ένωση και οι οποίες έχουν άμεσο αντίκτυπο σε τομείς όπως οι μεταφορές, η υγεία, η απασχόληση και η εκπαίδευση σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο. Τα 344 μέλη της είναι συνήθως προϊστάμενοι περιφερειακών διοικήσεων ή δήμαρχοι.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: ένα σταθερό νόμισμα
Με έδρα τη Φραγκφούρτη (Γερμανία), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι αρμόδια για τη διαχείριση του ευρώ, κυρίως με τον καθορισμό των επιτοκίων. Κύριο μέλημά της είναι να διασφαλίζει τη σταθερότητα των τιμών, έτσι ώστε η ευρωπαϊκή οικονομία να μην πλήττεται από τον πληθωρισμό. Η Τράπεζα λαμβάνει τις αποφάσεις της ανεξάρτητα από εθνικές κυβερνήσεις και άλλους φορείς.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων: χείρα βοηθείας
Η ΕΤΕπ δανείζει χρήματα για έργα ευρωπαϊκού ενδιάφεροντος, κυρίως στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες. Χρηματοδοτεί έργα υποδομών, όπως σιδηροδρομικές και οδικές συνδέσεις και περιβαλλοντικά σχέδια, χορηγεί πιστώσεις για επενδύσεις μικρών επιχειρήσεων και δανείζει χρήματα σε χώρες υποψήφιες για προσχώρηση και σε αναπτυσσόμενες χώρες. Δεδομένου ότι είναι ιδιοκτησία των κυβερνήσεων της ΕΕ, δύναται να αντλεί κεφάλαια και να χορηγεί δάνεια και πιστώσεις με ευνοϊκούς όρους.
